Sáng ngày 23/05, đại diện Vconnex đã tham gia trao đổi tại tọa đàm “Tiêu chuẩn an toàn thông tin mạng cơ bản cho camera giám sát” do Báo VietNamNet phối hợp với Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) tổ chức.

Buổi tọa đàm được Báo VietNamNet và Cục An toàn thông tin thực hiện trong bối cảnh an toàn thông tin cho camera giám sát đang là vấn đề được các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp quan tâm khi xu thế chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ và Việt Nam đặt mục tiêu nâng cao chỉ số về an toàn, an ninh thông tin của camera giám sát trong thời gian tới.

Tham dự buổi tọa đàm có ông Trần Đăng Khoa – Phó Cục trưởng Cục An toàn Thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), Ông Võ Đăng Thiên, Phó Tổng biên tập báo VietNamNet, ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu công nghệ Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, Ông Nguyễn Đức Quý, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ Công nghiệp Vconnex, đại diện các doanh nghiệp sản xuất Camera Việt Nam và hơn 40 cơ quan báo chí trên cả nước tới đưa tin.

Hơn 90% camera giám sát nhập khẩu từ nước ngoài, tiềm ẩn nguy cơ lộ lọt thông tin

Hiện nay, xu hướng sử dụng camera giám sát ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Không chỉ được nhiều gia đình sử dụng, camera giám sát cũng là thiết bị quan trọng trong hệ thống Chính phủ điện tử, chính quyền số và thành phố thông minh, giúp giám sát giao thông, an ninh trật tự… Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều hình ảnh đời tư của người nổi tiếng đã bị đưa lên mạng xã hội do lộ, lọt từ camera giám sát. Bên cạnh đó, camera giám sát sử dụng cho các hệ thống công cộng và chính quyền, nếu không đáp ứng được tiêu chuẩn bảo mật, sẽ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn an ninh thông tin quốc gia.

Hiện nay trên thị trường Việt Nam, hầu hết camera có xuất xứ Trung Quốc. Thống kê của các doanh nghiệp cho thấy có khoảng 90% sản phẩm camera giám sát tại Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc theo đường chính ngạch và tiểu ngạch.

Thậm chí, một số dòng camera hoạt động theo cơ chế cloud, kết nối về server đặt tại Trung Quốc và người dùng ở Việt Nam phải “vòng” qua server này trước khi kết nối vào camera của người dùng. Ngoài ra, thông tin có thể bị lộ lọt khi server, cloud có lỗ hổng bảo mật, hacker tấn công vào server, camera được phân quyền tiếp cận không chặt chẽ. Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu công nghệ Hiệp hội An ninh mạng quốc gia khẳng định việc lộ lọt thông tin, dữ liệu từ camera dẫn đến nhiều hậu quả khó lường.

“Dưới góc độ an ninh mạng, có thể xem camera như máy tính, thậm chí là máy tính đặc biệt vì có thể nghe, nhìn, suy nghĩ (nếu tích hợp AI), phát hiện vật thể, không gian mà nó quan sát. Camera không bao giờ tắt, luôn online 24/24, ít được vá lỗi, gần như không được cập nhật bản vá, phần mềm diệt virus. Do đó, nếu bị tấn công sẽ không có ai bảo vệ”, ông Sơn nhận xét.

Ở Việt Nam, tuy chưa ghi nhận vụ việc lớn nhưng tình trạng nguy cơ mất an toàn thông tin từ camera lại rất đáng báo động. Đơn cử như vào năm 2014, có khoảng 1.000 camera tại Việt Nam bị lộ lọt dữ liệu, trong số này có rất nhiều camera đặt tại các vị trí công cộng. Năm 2020, số camera không đổi mật khẩu khi sử dụng chiếm 70% và gần đây là việc hacker rao bán thông tin truy cập camera giám sát. Vì vậy, việc ban hành các tiêu chuẩn cho camera giám sát và chủ động sản xuất camera Make in Vietnam là nhu cầu cấp thiết để đảm bảo an toàn, an ninh thông tin cho Việt Nam.

Cần có tiêu chuẩn an toàn thông tin mạng cho camera giám sát

Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục An toàn Thông tin, Bộ TT&TT cho biết: Mới đây, Bộ TT&TT đã đưa ra tiêu chí về yêu cầu an toàn thông tin mạng cơ bản cho camera giám sát trong bối cảnh có quá nhiều camera lưu hành không rõ nguồn gốc, lưu trữ dữ liệu người dùng Việt Nam ở nước ngoài và không có tiêu chuẩn đảm bảo an toàn thông tin cho người dùng.

Theo tiêu chí này, các camera giám sát phải có tài liệu hướng dẫn sử dụng sản phẩm cho người sử dụng. Để đảm bảo an toàn thông tin cho người dùng, camera giám sát phải có tính năng quản lý xác thực và phòng chống tấn công vét cạn.

Bảo vệ dữ liệu cá nhân thiết bị camera và các dịch vụ liên kết có tối thiểu tính năng cho phép thiết lập, cấu hình địa điểm tại Việt Nam đối với việc xử lý, lưu trữ và khai thác dữ liệu (như: trên thẻ nhớ, thiết bị ngoại vi, dịch vụ điện toán đám mây đặt tại Việt Nam…) nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Ông Nguyễn Đức Quý – Đại diện Vconnex tham gia tọa đàm chia sẻ việc ban hành bộ tiêu chí an toàn thông tin mạng cho camera giám sát rất có ý nghĩa đối với các doanh nghiệp sản xuất camera. Đây sẽ là “hồi chuông cảnh tỉnh” về rủi ro mất an toàn thông tin và dữ liệu, trước đây đã được đề cập nhiều nhưng chưa có hành động cụ thể.

Nhìn chung, bộ tiêu chí tác động đến nhiều thành phần trong xã hội. Đầu tiên là người dùng, khi họ bắt đầu quan tâm, rà soát và nâng cao ý thức về an toàn thông tin. Tiếp đến, bộ tiêu chí cũng có ý nghĩa với các nhà sản xuất camera như Vconnex, khi đóng vai trò là những động lực ban đầu, dù không phải chính thức nhưng sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam phát huy năng lực tự chủ công nghệ.

Bộ tiêu chí cũng là tiền đề để đảm bảo an ninh quốc gia. Việc 90% trong 10 triệu hơn 10 triệu camera tại Việt Nam có nguồn gốc và có kết nối ra nước ngoài đang đặt ra nhiều rủi ro về an toàn dữ liệu và thông tin. Nguyên nhân dẫn đến hiện trạng này theo tôi là do chúng ta chưa có các nền tảng quản lý mở đặt máy chủ tại Việt Nam.

Về mặt hạn chế, bộ tiêu chí chưa giải quyết đầy đủ các thách thức do hiện tại chúng ta đang thiếu nền tảng quản lý mở, của Việt Nam và do Việt Nam quản lý. Để giải quyết triệt để và tận gốc, chúng ta cần làm chủ từ phần cứng cho đến nền tảng. Nếu chỉ tập trung sản xuất phần cứng camera, làm chủ firmware nhưng vẫn sử dụng nền tảng kết nối nước ngoài, thì dữ liệu vẫn sẽ ra bên ngoài mà không ở Việt Nam. Từ đó, đặt ra yêu cầu cần có bộ quy chuẩn cho các nền tảng quản lý mở này.”

Cuối cùng, các doanh nghiệp nội địa tự chủ thường gặp nhiều thách thức trong cạnh tranh. Chúng ta sẽ thua ngay trên sân nhà nếu người tiêu dùng vẫn lựa chọn camera trôi nổi trên thị trường vì lý do giá thành và chất lượng. Do đó, cần thiết phải có các chính sách hỗ trợ đủ mạnh để các doanh nghiệp trước mắt có thể tồn tại trong nước, trước khi tính đến chuyện vươn ra biển lớn.”

Chủ động sản xuất camera “Make in Viet Nam” là nhu cầu cấp thiết để đảm bảo an toàn, an ninh thông tin

Bên cạnh yếu tố an toàn thông tin cho camera giám sát, việc các doanh nghiệp tại Việt Nam tự chủ trong công nghệ, chủ động sản xuất camera “Make in Việt Nam” cũng là nhu cầu hàng đầu để đảm bảo bảo mật an toàn thông tin của người dùng. Hiện tại các camera giám sát trôi nổi trên thị trường hầu như đều sử dụng hạ tầng quản lý đặt ở nước ngoài, không đáp ứng được yêu cầu về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Đây là cơ hội lớn để các sản phẩm Make in Viet Nam để có thể chiếm lĩnh thị trường camera.

Với vai trò là đơn vị tự chủ hoàn toàn về công nghệ ông Nguyễn Đức Quý cũng cho biết thêm Camera của Vconnex áp ứng hoàn toàn bộ tiêu chí mà Bộ TT&TT vừa ban hành. Bên cạnh đó Vconnex tự chủ hệ thống VMS mở do các kỹ sư Việt Nam nghiên cứu và phát triển. Toàn bộ phần dữ liệu của người dùng trên camera, server, cloud được đảm bảo ở server Vconnex.

Tuy nhiên, ngoài vấn đề về nguồn gốc xuất xứ, giá thành cũng là một rào cản khiến Camera Việt Nam ít thị phần hơn Camera ngoại tại chính sân nhà. Với vấn đề này, đại diện Vconnex nêu rõ quan điểm: “Để hạ giá thành, chúng ta cần tạo liên minh và tận dụng, phát huy thế mạnh của nhau. Nếu mỗi một đơn vị tập trung vào một thứ, nguồn lực rất hạn chế. Ví dụ, Trung Quốc chỉ có từ 1 – 2 nền tảng, họ có chiến lược quan trọng trong tập trung hỗ trợ một hoặc một vài nền tảng, mỗi người đảm nhận một việc mà họ có thế mạnh”